Funt szterling a funt szkocki: czym się różnią?

Funt szterling to dość rzadko używana (właściwie tylko w mediach biznesowych i finansowych) nazwa oficjalnej waluty Wielkiej Brytanii. Powszechnie nazywa się ją po prostu funtem brytyjskim. Jednak mieszkając w Szkocji, która przecież też formalnie jest częścią Zjednoczonego Królestwa, lepiej zachować precyzję, ponieważ w tym kraju funkcjonuje także – uwaga – funt szkocki. Jeśli komuś jest mało zamieszania, to na dokładkę dodajmy jeszcze funta irlandzkiego, a będziemy mieć obraz niezłego walutowego chaosu w UK. Czas to wszystko uporządkować. Z naszego poradnika dowiesz się, jaka jest różnica między funtem szterlingiem a funtem szkockim. Znajdziesz w nim też garść ciekawostek i faktów na temat obu walut.

Funt szkocki a funt szterling

Funt szkocki nie jest oficjalną walutą w Wielkiej Brytanii, ale zwyczajowo się ją emituje i nawet nią płaci. Dotyczy to przede wszystkim terytorium Szkocji, choć okazjonalnie można się spotkać z przypadkami przyjmowania płatności w funtach szkockich także w pozostałych regionach UK.

Całe zamieszanie wynika z tego, że w Wielkiej Brytanii obowiązuje prawo zezwalające na emitowanie własnej waluty bankom w Szkocji i w Irlandii Północnej. Choć oficjalną walutą obowiązującą również w tych krajach jest funt szterling (emitowany przez Bank of England), to miejscowe banki zachowały prawo do puszczania w obieg walut lokalnych.

Sytuacja jest o tyle zagmatwana, zwłaszcza z punktu widzenia polskiego emigranta czy turysty, że w każdym punkcie w Wielkiej Brytanii można zapłacić za produkt czy usługę funtem szterlingiem, ale nie wszędzie zostanie od nas przyjęta zapłata funtem szkockim czy irlandzkim.

Może się więc zdarzyć, że osoba, która odwiedzi Szkocję i wejdzie w posiadanie lokalnych funtów, nie będzie mogła się ich łatwo pozbyć w Anglii czy w Walii. Na szczęście z pomocą przychodzą wówczas kantory, ale tylko te na Wyspach Brytyjskich. W Polsce funty szkockie i irlandzkie są trudno wymienialne.

Warto wiedzieć

Na terytorium Wielkiej Brytanii wartość funta szterlinga do funta szkockiego wynosi 1:1.

Funt szterling: historia, ciekawostki, informacje praktyczne

Funt szterling, czyli funt brytyjski, jest jedyną oficjalną walutą obowiązującą w Zjednoczonym Królestwie (Anglia, Walia, Szkocja i Irlandia Północna) oraz na terytoriach zależnych. Jeszcze stosunkowo niedawno, bo do początku lat 70. XX wieku, dzielił się aż na 240 pensów lub 20 szylingów. Obecnie jednak funt szterling dzieli się na 100 pensów.

Zatrzymajmy się może przy nazwie waluty. Dodanie do niej słowa „szterling” zostało wymuszone tym, aby wyraźnie odróżnić brytyjską walutę od jednostki wagi, czyli funta (stosowanej przede wszystkim w krajach anglosaskich). Samo słowo „szterling” pochodzi z okresu średniowiecza – w ówczesnej Anglii określano tak monetę jednopensową, którą można było wymienić na srebro (a później na złoto).

Funt szterling jest emitowany zarówno w formie banknotów, jak i monet. Zacznijmy od tych pierwszych. Każdy banknot ma na awersie wizerunek królowej Elżbiety II (nie pytajcie, co się stanie, gdy tron obejmie książę Karol). Dostępne nominały to:

• 5 funtów – na rewersie znajduje się wizerunek Elizabeth Fry, angielskiej działaczki społecznej, założycielki Instytutu Pielęgniarek;
• 10 funtów – na rewersie mamy wizerunek Karola Darwina;
• 20 funtów – tutaj rewers zdobi podobizna wybitnego filozofa Adama Smitha;
• 50 funtów – na rewersie zostały umieszczone wizerunki Matthew Boultona oraz Jamesa Watta, angielskich inżynierów;

Jeśli natomiast chodzi o monety, to jest ich 9: 1 pens, 2 pensy, 5 pensów, 10 pensów, 20 pensów, 1 funt, 2 funty i 5 funtów. Z naszej perspektywy ciekawostką jest więc fakt, że w Wielkiej Brytanii taki sam nominał funkcjonuje w wersji banknotu i bilonu (5 funtów).

Funt szkocki: zamieszania ciąg dalszy

Sama idea funkcjonowania dwóch odrębnych walut na terytorium jednego państwa już jest zaskakująca i dość dziwna. A co powiesz na to, że funt szkocki jest emitowany w sumie przez aż trzy banki, w efekcie czego środki płatnicze pod taką samą nazwą diametralnie się od siebie różnią pod względem wizualnym?

Warto wiedzieć

Funt szkocki jest emitowany wyłącznie w formie banknotów – nie bije się monet w tej walucie.

Przejdźmy do konkretów. Pierwszym bankiem, który ma prawo emitować funty szkockie, jest Bank of Scotland. Wypuszcza on dwie serie banknotów:

• Bridges Series – na rewersie umieszczono szkockie mosty;
• Tercentenary Series – na rewersie znajdziemy wizualizacje przedstawiające różne ludzkie aktywności;

W obu przypadkach awers jest taki sam i znajduje się na nim podobizna sir Waltera Scotta.

Dwie serie banknotów emituje także The Royal Bank of Scotland. Starsze na awersie mają wizerunek Lorda Ilay’a, a na rewersie szkockie zamki. Od 2017 roku bank emituje nową serię, która stopniowo zastępuje starszą. Na razie w obiegu znajdują się banknoty o nominałach:

• 5 funtów szkockich – na awersie widnieje wizerunek literatki Nan Shepherd, a na rewersie umieszczono dwie makrele oraz fragment wiersza Sorley MacLean;
• 10 funtów szkockich – na awersie znalazł się wizerunek Mary Somerville (szkockiej naukowiec), a na rewersie umieszczono dwie wydry oraz fragment wiersza Normana MacCaiga;

Aż trzy serie banknotów wydał natomiast Clydesdale Bank – wszystkie nominały są ozdobione wizerunkami najważniejszych osób w historii Szkocji.

Na marginesie wspomnijmy jeszcze o drugiej nieoficjalnej walucie w Wielkiej Brytanii, czyli funcie irlandzkim. Emitują go w sumie cztery banki w Irlandii Północnej i w tym kraju można bez problemu płacić takimi banknotami. Rzadziej natomiast spotyka się je w pozostałych regionach Zjednoczonego Królestwa.

Pamiętaj zatem: najbezpieczniej zawsze jest mieć przy sobie funty szterlingi, bo tą walutą zapłacisz wszędzie, niezależnie od tego, czy jesteś w Szkocji, Walii, Irlandii Północnej czy w Anglii. Jest to też oficjalna waluta rozliczeniowa i funkcjonująca w obiegu finansowym. Jeśli więc chcesz zlecić przelew z UK do Polski, to najwygodniejszą opcją będzie oczywiście przelew za pośrednictwem EasySend (pamiętaj, że możesz ją przetestować zupełnie za darmo i bez zobowiązań, wszystkie szczegóły znajdziesz na stronie www.easysend.pl/przelewy-z-uk-do-polski). Przelew taki będzie wtedy rozliczany w funtach szterlingach, a nie szkockich czy tym bardziej irlandzkich.

Spotkaliście się kiedykolwiek z funtami szkockimi lub irlandzkimi będąc w UK? Może ktoś z Was miał problem, aby zapłacić taką walutą np. w angielskim pubie czy sklepie?